İdman Qidaları Nədir? Faydaları, Növləri və Seçim Məsləhətləri

İdman Qidaları Nədir?

İdman qidaları, məşq performansını artırmaq, əzələ kütləsini böyütmək və bərpa prosesini sürətləndirmək məqsədilə istifadə olunan xüsusi qida əlavələridir. Bu məhsullar həm peşəkar idmançılar, həm də hobbidən məşğul olan şəxslər üçün geniş yayılıb.

İdman Qidalarının Faydaları

✅ Əzələ artımı və bərpası: Protein tozları və amin turşuları, məşqdən sonra əzələlərin daha tez bərpasına kömək edir.
✅ Enerji səviyyəsinin artırılması: Kreatin və karbohidrat əlavələri məşq zamanı enerjini artıraraq daha uzun müddətli məşq etməyə imkan verir.
✅ Yağ yandırılması: Termogenik əlavələr və L-karnitin yağ metabolizmini sürətləndirərək bədən formasını qorumağa kömək edir.
✅ Vitamin və mineral balansı: Multivitaminlər və omeqa-3 əlavələri ümumi sağlamlığı dəstəkləyir.

Ən Məşhur İdman Qidaları Növləri

Whey Protein

Whey Protein nədir?
Zülalın ən populyar növüdür və idmançılar üçün yüksək zülallı qida əlavəsidir. Whey protein, süd zərdabından əldə olunur və sürətli mənimsənilmə qabiliyyəti ilə seçilir. Onun üç əsas növü var: konsentrat, izolyat və hidrolizat.

Necə qəbul edilir?
Whey protein, səhər yuxudan sonra və məşqdən sonra qəbul edilə bilər. Əzələ kütləsi yığmaq istəyənlər üçün gün ərzində 2-3 dəfə qəbul etmək tövsiyə olunur. Onu kazein protein ilə birləşdirərək qəbul etmək daha faydalıdır, çünki kazein gecə boyunca yavaş mənimsənir.

Qəbul mütləqdir?
Bəli, Whey protein, bütün idmançılar üçün effektiv və qiymət/effektivlik nisbəti baxımından ən yaxşı idman qida əlavəsidir.

Qiymət:
Orta qiymət kateqoriyasına aid olan Whey protein məhsulu ayda təxminən 100 manat civarında olur.

Qeyner

Qeyner nədir?
Zülal və karbohidratların qarışığı olan qeynerlər, ümumi bədən kütləsinin yığılması üçün istifadə edilir. Karbohidratların mənimsənilmə sürəti müxtəlifdir və bu əlavələr, həmçinin vitaminlər və digər faydalı maddələr ilə zəngin ola bilər.

Necə qəbul edilir?
Qeynerlər adətən məşqdən sonra qəbul edilir, ancaq kütlə artırmaq məqsədilə səhər də istifadə oluna bilər.

Qəbul mütləqdir?
Ektomorflar (çətin kütlə yığanlar) üçün qeyner qəbul etmək vacibdir. Endomorflar (kökəlməyə meyilli olanlar) üçün qeyneri qəbul etmək məsləhət görülmür.

Qiymət:
Qeynerin qiyməti təxminən 100 manat civarındadır, lakin daha ucuz variantlar da mövcuddur.

Kreatin

Kreatin nədir?
Kreatin, ət və digər məhsullarda təbii olaraq tapılan və əzələ kütləsini artırmağa kömək edən bir maddədir. Ən çox istifadə edilən forması isə kreatin monohidratdır.

Necə qəbul edilir?
Kreatin, məşqdən sonra və qida arasında 5 qram miqdarında qəbul edilir. Əvvəllər yüklənmə fazası tövsiyə edilirdi, amma bu gün bunun vacib olmadığı sübut edilib.

Qəbul mütləqdir?
Kreatinin qəbulu arzuolunandır, çünki o məşqlərin effektivliyini artırır.

Qiymət:
Kreatin monohidrat məhsulları ayda təxminən 20-30 manat civarındadır.

BCAA (Branched-Chain Amino Acids)

BCAA nədir?
BCAA, əvəzolunmaz üç amin turşusundan ibarət olan bir kompleksdir (leysin, valin və izoleysin). Bu maddə, əzələ bərpasını sürətləndirir və yorğunluğu azaldır.

Necə qəbul edilir?
BCAA, səhər və məşqdən sonra qəbul edilə bilər. Onu məşq zamanı da qəbul etmək faydalıdır.

Qəbul mütləqdir?
BCAA-nın qəbulu arzuolunandır və əzələlərin bərpasına kömək edir.

Qiymət:
Keyfiyyətli BCAA-ların qiyməti ayda 50-60 manat arasında dəyişir.

Amino

Amino nədir?
Amino turşuları, Whey proteinlərdə olduğu kimi amin turşularının tam dəstini ehtiva edir. Bu turşular, tez mənimsənilir və laktoza qarşı dözümsüzlüyü olan idmançılar üçün yaxşı alternativdir.

Necə qəbul edilir?
Amino turşuları gündə bir neçə dəfə qəbul edilə bilər, adətən səhər, məşqdən əvvəl və sonra.

Qəbul mütləqdir?
Kompleks amin turşularının qəbulunu əgər protein və qeyner qəbul etmirsinizsə, məsləhət görülür.

Qiymət:
Amino əlavələrinin qiyməti təxminən 50-60 manat civarındadır.

Vitamin-Mineral Kompleksləri

Vitamin Kompleksi nədir?
Vitamin-mineral kompleksləri, idmançılara lazımi vitamin və mikroelementləri təmin edir və ümumi sağlamlığı dəstəkləyir.

Necə qəbul edilir?
Gün ərzində 1-2 dəfə qida ilə qəbul edilə bilər.

Qəbul mütləqdir?
Vitamin-mineral komplekslərinin qəbulu çox arzuolunandır və ümumi sağlamlığı dəstəkləyir.

Qiymət:
Xüsusi idman vitaminlərinə ayda təxminən 40-60 manat xərcləmək lazımdır.

L-Karnitin

L-Karnitin nədir?
L-karnitin, piylərin yandırılmasını sürətləndirir və məşq zamanı əlavə enerji təmin edir.

Necə qəbul edilir?
Yuxudan dərhal sonra və məşqdən əvvəl qəbul edilir.

Qəbul mütləqdir?
Piy yandırmaq istəyən idmançılar üçün L-karnitinin qəbulu məsləhətlidir.

Qiymət:
L-karnitinin qiyməti ayda təxminən 50-60 manat civarındadır.

Qlütamin

Qlütamin nədir?
Qlütamin, əzələlərin bərpasını sürətləndirir və immuniteti gücləndirir.

Necə qəbul edilir?
Qlütamin müxtəlif qəbul sxemləri ilə qəbul edilir, amma istehsalçının tövsiyələrinə uyğun olaraq qəbul etmək daha yaxşıdır.

Qəbul mütləqdir?
Bərpa proseslərini sürətləndirmək üçün qlütaminin qəbulu faydalıdır, lakin mütləq deyil.

Qiymət:
Qlütaminin qiyməti təxminən 40-50 manat civarındadır.

Balıq Yağı

Balıq Yağı nədir?
Balıq yağı, Omeqa-3 yağ turşuları ilə zəngindir və əzələ kütləsini artırmağa, bağ və oynaqları qorumağa kömək edir.

Necə qəbul edilir?
Balıq yağı, gündə 2-3 dəfə qida ilə birlikdə qəbul edilir.

Qəbul mütləqdir?
Balıq yağı, əhəmiyyətli bir yağ turşusu olduğu üçün mütləq qəbul edilməlidir.

Qiymət:
Balıq yağı tərkibli əlavələrin qiyməti ayda 30-40 manat civarındadır.

Testosteron Səviyyəsinin Artırılması Üçün Əlavələr

Testosteron Buster nədir?
Testosteron artırıcı əlavələr, kişi hormonunun təbii sekresiyasını artırmaq üçün istifadə edilir.

Necə qəbul edilir?
Qəbul sxemi istehsalçıya görə dəyişir.

Qəbul mütləqdir?
Testosteron səviyyəsində problemləri olan idmançılar üçün istifadə edilə bilər.

Qiymət:
Testosteron artırıcı əlavələrin qiyməti 45-55 manat arasında dəyişir.

Bədənimizin gündəlik ehtiyac duyduğu vitamin və mineralları təmin edir. İdmanla məşğul olan şəxslərdə bu maddələrin tələbatı daha yüksək olur.

İdman Qidaları Seçərkən Nələrə Diqqət Etməli?

🔹 Tərkibə baxın: Tərkibində zərərli qatqılar, şəkər və süni tatlandırıcılar olmayan məhsulları seçin.
🔹 Sertifikatlı markalara üstünlük verin: Etibarlı və test edilmiş markaları seçmək sağlamlığınız üçün vacibdir.
🔹 Məqsədinizə uyğun alın: Əgər əzələ artımı istəyirsinizsə, protein və kreatin, yağ yandırmaq istəyirsinizsə, l-karnitin və bcaa uyğundur.
🔹 Həkim və ya dietoloq məsləhəti alın: Xüsusilə sağlamlıq problemi olan şəxslər əlavə qəbul etməzdən əvvəl mütəxəssisə müraciət etməlidir.

Nəticə

İdman qidaları düzgün və məqsədəuyğun istifadə olunduqda məşq performansını artırmaq və nəticə əldə etmək baxımından çox effektivdir. Amma unutmayın ki, bu məhsullar sadəcə əlavə xarakter daşıyır – əsas uğur balanslı qidalanma və nizamlı məşqdir.